Co to jest ISO 14001 i jak wdrożyć ten system w swojej firmie?

ISO 1400 to honorowany na całym świecie system zarządzania organizacją zgodnie z ideą zrównoważonego rozwoju, czyli z poszanowaniem środowiska naturalnego. Norma ISO 14001 opracowana została przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną już w 1996 roku (na podstawie brytyjskiego systemu BS 7750). Od tamtej pory jest nieustannie doskonalona i aktualizowana w odniesieniu do zmieniających się wymagań rynku. Obecnie obowiązującą wersją standardu jest ISO 14001:2015.

Co to jest ISO 14001?

Standard ISO 14001:2015 nazywany jest systemem zarządzania środowiskowego. To uniwersalne narzędzie (może zostać wykorzystane w każdej organizacji, niezależnie od jej wielkości, branży, formy prawnej itd.) zostało stworzone w odpowiedzi na palące problemy współczesnego świata – postępujący kryzys klimatyczny, degradację środowiska naturalnego, kurczenie się naturalnych zasobów Ziemi, zanieczyszczenie wód i atmosfery. ISO 14001 to zbiór wytycznych, które mają dopomóc firmom rozwijać się z zachowaniem równowagi ekologicznej.

Choć norma ISO 14001 powstała po to głównie, by obecnie żyjący ludzie realizowali swoje potrzeby, nie umniejszając szans na ich zaspokojenie przyszłym pokoleniom, system zarządzania środowiskowego jest bardzo użyteczny także z punktu widzenia organizacji, które zdecydują się go wdrożyć. Wytyczne ISO 14001:2015 odnoszą się do wypróbowanych, skutecznych metod zarządzania firmą. Przyczyniają się do zwiększenia jej efektywności, a tym samym rentowności. Co więcej, certyfikacja ISO 14001 wpływa korzystnie na wizerunek marki.

Czego dotyczy norma ISO 14001?

Standard ISO 14001:2015 służy budowaniu świadomości ekologicznej firmy i poprawy jej funkcjonowania w tym obszarze. Wdrożenie normy wiąże się z identyfikacją aspektów środowiskowych funkcjonowania danej organizacji, a następnie wytyczeniem proekologicznych celów i metod działania, opracowaniem narzędzi, które mają temu posłużyć i sposobów weryfikacji nowych procesów. W praktyce implementacja ISO 14001:2015 może oznaczać:

• zmniejszenie ilości odpadów i poboru energii,
• wzmocnienie podejścia procesowego w zarządzaniu środowiskowym (co może znaleźć odzwierciedlenie także w innych obszarach działalności firmy),
• poprawę zgodności funkcjonowania firmy z obowiązującymi wymogami prawnymi,
• wzrost zaangażowania kierownictwa w politykę środowiskową firmy,
• zmianę strategii komunikacyjnych w firmie.

Norma ISO 14001 należy do standardów, które podlegają certyfikacji. Oznacza to, że jej wdrożenie można oficjalnie potwierdzić dokumentem wydanym przez akredytowaną jednostkę – certyfikatem ISO 14001. Zachowuje on ważność przez trzy lata – po tym czasie warto go odnowić. Certyfikacja ISO 14001 otwiera szereg nowych możliwości na międzynarodowych rynkach (a coraz częściej także na rynku krajowym), gdzie faworyzowane są organizacje działające w sposób nieuciążliwy dla środowiska. Przede wszystkim jednak certyfikat ISO 14001 wzmacnia zaufanie do marki w oczach klientów i interesariuszy, których świadomość ekologiczna z każdym rokiem jest coraz wyższa.

Kim jest audytor ISO 14001?

Organizacja, która chce uzyskać certyfikat ISO 14001, musi wykazać zgodność swojego systemu z wytycznymi ISO 14001:2015. Następuje to podczas audytu certyfikującego, który przeprowadza upoważniona do tego jednostka. Audyt ISO 14001 jest zwieńczeniem procesu wdrożenia normy – jeśli zostało on przeprowadzone z należytą dokładnością, firma nie musi obawiać się tego „egzaminu”. Nie zmienia to faktu, że występując o przyznanie certyfikatu ISO 14001, należy liczyć się z opłatą (jej wysokość zależy od wielkości organizacji czy stopnia rozbudowania jej systemu zarządzania środowiskowego), którą trzeba uiścić niezależnie od wyniku audytu. Dobrze jest więc naprawdę rzetelnie się do niego przygotować, by uniknąć niepotrzebnych kosztów.

Aby mieć pewność, że zewnętrzny audyt ISO 14001 przebiegnie pomyślnie, warto poprzedzić go taką samą procedurą, jednak przeprowadzoną przez audytora wewnętrznego. Może udzielić on dokładnej informacji zwrotnej na temat skuteczności wdrożenia ISO 14001 w organizacji, wskazać luki w systemie, które wymagają uzupełnienia. Audytor musi posiadać gruntowną wiedzę z zakresu normy ISO 14001:2015, ale też doskonale znać badaną firmę. Z tego względu korzystnym rozwiązaniem bywa powierzenie wewnętrznego audytu ISO 14001 zaufanemu pracownikowi.

Audytor Wewnętrzny ISO 14001 – szkolenie

Ubiegając się o certyfikat ISO 14001, organizacja może, a nawet powinna skorzystać z pomocy firmy zewnętrznej profesjonalnie zajmującej się usługami związanymi z systemami zarządzania. Wykwalifikowani konsultanci mogą podjąć się wdrożenia systemu zarządzania środowiskowego oraz wykonania wewnętrznego audytu ISO 14001 przed audytem certyfikującym. Mogą także podzielić się swoją wiedzą z pracownikiem danej organizacji wyznaczonym do roli specjalisty ds. systemu zarządzania środowiskowego. Służą temu szkolenia dla audytorów wewnętrznych.

Czy warto inwestować w szkolenie pracownika do roli audytora wewnętrznego? Jak najbardziej. Posiadanie certyfikatu ISO 14001 wiąże się z koniecznością trwałego utrzymywania sprawnie działającego systemu zarządzania środowiskowego, co z kolei wymaga jego ciągłego nadzorowania. Wewnętrzny audyt ISO 14001 warto przeprowadzić co najmniej raz do roku. Odpowiednio przeszkolony pracownik nie tylko potrafi kontrolować sprawność systemu, ale też zarządzać nim i na bieżąco go doskonalić. Zyskuje też kompetencje do przeprowadzania tzw. audytów ISO 14001 tzw. drugiej strony, co oznacza, że może zweryfikować skuteczność  systemu zarządzania środowiskowego u potencjalnych partnerów biznesowych.